Mầm lúa mạch và những công dụng y học kỳ diệu

Tháng Tư 26, 2016

7537

Mầm lúa mạch và những công dụng y học kỳ diệu

Mầm lúa, Mầm mạch là nguyên liệu không thể thiếu trong ngành sản xuất rượu bia, bánh kẹo và cho rất nhiều ngành công nghiệp khác. Đây còn là món ăn rất bổ dưỡng nhờ có nhiều hợp tì vị, sinh tố, nhất là những người yếu dạ dày. Trong y học cổ truyền, chúng cũng là vị thuốc tốt cho hệ tiêu hóa.

Mầm mạch (Fructus Hordei germinatus) hay còn được biết đến với tên gọi mạch nha, là hạt chín già đã được nảy mầm khô ở nhiệt độ dưới 60 độ C của cây đại mạch (Hordeum sp.). Thành phần hóa học: trong mầm mạch có chứa chất béo, tinh bột, protid, saccarose, vitamin B, C, đường maltose và nhiều men amylaza, maltaza, diastaza, lipaza, peptidaza, invertaza, proteaza… Theo Đông y, mầm mạch có tính bình, vị mặn ngọt, vào kinh tỳ và vị. Tác dụng làm tiêu hoá thức ăn, giảm sữa, khai vị. Có công năng tiêu thực, bổ tỳ, nhuận phế, hoà trung. Dùng cho các trường hợp bị đầy bụng, trướng bụng không tiêu, ứ tắc sữa, ho lao, tâm phế mạn tính, ăn kém, suy nhược, . Liều dùng: từ 8 – 16g, có thể dùng tối đa là 250g.

Mầm lúa (Fructus Orysae germinatus) hay còn gọi là cốc nha, là hạt đã chín già nảy mầm khô của cây lúa tẻ (Oryza sativa L. var utilissima). Theo Đông y, mầm lúa tính ôn, vị ngọt, vào kinh tỳ và vị. Có tác dụng khai vị, tiêu hoá. Cốc nha và mạch nha có tác dụng giúp tiêu hoá,kiện vị nhưng tác dụng giúp tiêu hoá của mầm mạch lại mạnh hơn và tác dụng dưỡng vị của mầm lúa mạnh hơn; vì vậy nên ta thường kết hợp 2 vị này để điều trị chứng tiêu hoá không tốt. Liều dùng từ 12 – 20g. Có thể dùng sống hoặc sao qua.

Một số món ăn bài thuốc có mầm mạch, mầm lúa

Tiêu thực hoá tích (sữa tích trệ không tiêu, kém ăn, bụng trướng đầy): sơn tra sống 12g, mầm mạch sao 12g. Sắc uống.

Trị ăn không tiêu, tỳ vị hư hàn: mầm mạch 16g, gừng khô 4g, đảng sâm 12g, trần bì 6g, hậu phác 8g, phục linh 12g, bạch truật 12g, cam thảo 4g, thảo quả 8g. Sắc uống.

Trị vú căng đau, sữa tích lại hoặc khi cai sữa: mầm mạch sao 125g, sắc uống. Mỗi ngày uống 1 thang, uống liền trong vòng 2 – 3 ngày, sẽ có tác dụng giảm bớt sữa, đồng thời ta lấy 125g bì tiêu, thêm đường mật pha đem bôi vào vú. Hoặc có thể dùng mầm mạch sao 250g, nghiền thành bột. Uống 20g mỗi lần, ngày uống 4 lần, chiêu với nước đun sôi.

Trẻ em ăn kém, chậm lớn, chậm tiêu: mạch nha 100g, sơn tra 50g, đường trắng, 75g bột gạo rang 150g. Tất cả sấy khô, sao giòn, tán mịn; sau đó trộn đều hòa với mật ong, ép thành bánh rồi cho ăn thường ngày.