Triệu chứng đau đầu và hoa mắt là hiện tượng khá phổ biến. Một số loại thuốc trong y học cổ truyền có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng này, và trong đó có cả Xuyên Khung.
Những điều cần biết về Xuyên Khung
Nội dung trong bài viết
Xuyên Khung, còn được gọi là Khung Cùng hoặc Tang Ky, có tên khoa học là Ligusticum wallichii Franch. Nó thuộc họ Hoa Tán Apiaceae (Umbelliferae).
Xuyên Khung là một loại thảo dược lâu năm, có thân thẳng mọc trong một rễ ruột rỗng, với những đường gân dọc rõ ràng trên bề mặt ngoài. Xuyên Khung (Rhizoma Ligustici wallichii) là rễ rất hay được sấy khô hoặc phơi khô của cây Xuyên Khung.
Bác sĩ giảng viên Khoa Y học cổ truyền Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết, Xuyên Khung có vị cay, tính ôn, vào ba kinh Can, Đởm và Tâm Bào; nó giúp đuổi phong, giảm đau, kích thích tuần hoàn máu và chữa các trường hợp kinh nguyệt bất đều, đau đầu hoa mắt, ngực bụng đầy chướng, tê bì chân tay, và ung thư.
Xuyên Khung thường được sử dụng để giảm triệu chứng đau đầu, hoa mắt và chóng mặt. Ngoài ra, nó còn được dùng để chữa đau dạ dày và các triệu chứng khác cùng với kinh nguyệt không đều. Liều dùng hàng ngày là 3-6g dưới dạng thuốc sắc, bột hoặc ngâm trong rượu.
Không nên sử dụng cho những trường hợp huyết áp cao, chảy máu quá nhiều, hoặc người phụ nữ có kinh nguyệt nhiều. Cũng không nên dùng cho những người có hiện tượng thiếu hư và hỏa vượng.
Các công thức bài thuốc chứa Xuyên Khung
Theo các Thầy thuốc đông y đang giảng dạy ở các Trường đào tạo ngành Bác sĩ y học cổ truyền giới thiệu một số công thức và món ăn bài thuốc có chứa Xuyên Khung như sau:
Bài thuốc giảm đau đầu, chóng mặt: Xuyên Khung 3g, Tế Tân 2g, Hương Phụ 3g, nước 300ml, đun còn 100ml. Chia thành 3 lần uống trong ngày.
Công thức chữa ngạt mũi, mắt mờ: Xuyên Khung 12g, Kinh Giới 12g, Bạc Hà 24g, Phòng Phong 4g, Tế Tân 3g, Khương Hoạt 6g, Bạch Chỉ 6g. Các thảo dược trên nghiền nhỏ, uống 2 lần mỗi ngày, mỗi lần uống 6g bột, sắc với nước chè.
Xuyên Khung tán giúp chữa đau đầu sau khi sinh: Xuyên Khung nghiền nhỏ. Dùng nước chè chiêu thuốc. Uống hai lần mỗi ngày, mỗi lần uống 4-6g.
Món ăn chứa Xuyên Khung
Xuyên Khung tán: Xuyên Khung nghiền mịn, uống 2-3 lần mỗi ngày, mỗi lần 6g, pha với nước sôi và một chút rượu. Thích hợp cho người bị đau đầu, đặc biệt là triệu chứng đau nửa đầu (hoặc hội chứng Migraine).
Cháo Xuyên Khung và Hoàng Kỳ: Lấy 50-100g gạo nếp vo sạch, thêm 16g Hoàng Kỳ và 6g Xuyên Khung. Nấu cháo, khi cháo chín nhừ, lấy bỏ bã thảo rồi ăn. Thích hợp cho phụ nữ mang thai có triệu chứng động thai đe dọa.
Thịt lợn hầm với Xuyên Khung và Bán Hạ: 60g thịt lợn nạc, 12g Xuyên Khung, 12g Bán Hạ, 20g Bạch Biển Đậu Sao. Lấy nước thuốc để đun thịt nạc, thêm gia vị như mong muốn. Ăn một lần mỗi ngày. Thích hợp cho bệnh nhân đau đầu do tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, và các bệnh lý về mạch máu thần kinh.
Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM lưu ý: Không thích hợp cho những người có triệu chứng thiếu hư và hỏa vượng, kinh nguyệt nhiều, hoặc những trường hợp có nguy cơ xuất huyết dưới da và nội tạng khi sử dụng cần thận trọng.
