Gừng và những công dụng y học
Gừng là một món quà quý giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho chúng ta, ít ai lại không biết đến gừng, đặc biệt là những bà nội trợ. Từ lâu các thầy thuốc y học cổ truyền đã nhận ra rằng: Bốn mùa ăn gừng thì có thể phòng chống được nhiều bệnh. Gừng vừa là gia vị không thể thiếu trong các bữa ăn hàng ngày, vừa là vị thuốc hữu hiệu dùng để chữa các bệnh như cảm mạo, đầy bụng, chân tay lạnh tê bì, nôn, đi ngoài lỏng…
Theo y học cổ truyền, gừng tươi còn được biết đến với tên gọi sinh khương; còn gừng khô được gọi là can khương; vỏ gừng gọi là bào khương; gừng nướng gọi là ổi khương. Sinh khương có vị cay, tính hơi ấm, mùi thơm, vào kinh phế, tỳ vị. Có tác dụng tán hàn, giải biểu, chỉ ẩu, ôn phế, giải độc, phát hãn, ôn trung, hóa đàm, chỉ khái. Ăn gừng thường xuyên có thể phòng chống được nhiều bệnh; không những thế sinh khương còn có tác dụng điều hòa nhiệt độ cơ thể; mùa hè gừng tươi kích thích lỗ chân lông tán nhiệt, làm hạ nhiệt độ cơ thể xuống khiến cơ thể đỡ nóng; mùa đông gừng tươi làm ôn ấm huyết dịch giúp cho nhiệt độ cơ thể tăng lên, giúp cơ thể không sợ lạnh.
Phụ nữ trong thời kỳ sau khi đẻ hoặc hành kinh đều cần gừng để điều hòa nhiệt độ cơ thể; phụ nữ sau khi đẻ nên cho chút gừng vào thức ăn để giúp tốt cho đường tiêu hoá, cơ thể đỡ lạnh. Can khương tân ôn tác dụng ôn tỳ hàn, hồi dương thông mạch. Ổi khương khổ ấm tác dụng ôn huyết phận, ôn tràng vị. Bào khương tính tân lương có tác dụng điều trị phù thũng; phối hợp với đông qua bì, tang bạch bì… điều trị tiểu ít, thủy thủng. Sau đây là một số bài thuôc y học cổ truyền sử dụng gừng.
Bài thuốc chữa Cảm lạnh phong hàn nhẹ: dùng từ 3-4 lát gừng tươi, thêm ít đường uống nóng, mỗi ngày uống từ 3- 4 lần. Gừng tươi có tác dụng phát hãn nhẹ nên nếu mồ hôi ra ít thì phối hợp với quế chi, ma hoàng.
Bài thuốc chữa nôn: Gừng tươi là vị thuốc chủ yếu trong điều trị chứng nôn do vị hàn hoặc phụ nữ có thai. Nếu do vị nhiệt gây nôn có thể dùng kèm hoàng liên, bán hạ chế.
Bài thuốc giải độc: Tử tô, gừng tươi giúp giải độc, dị ứng cua. Gừng tươi giúp giảm đi độc tính của hậu phác, bán hạ.
Chỉ khái, hoá đờm,: gừng, đường (lượng bằng 1/2 gừng) đun nước sắc uống từ từ ít một, gừng có tác dụng hoá đờm ôn phế, chỉ khái, trong khi đó đường có tác dụng nhuận phế. Dùng bài thuốc này cho trường hợp ho có đờm lâu ngày do hư hàn.
