Ngưu tất là loại thảo dược phổ biến trong y học cổ truyền, có tác dụng điều trị phong tê thấp cùng nhiều căn bệnh khác.
- Một số bài thuốc đông y giúp trị các bệnh gan từ An xoa
- Điều trị bệnh nổi mề đây bằng các bài thuốc đông y từ Kinh giới
Cây ngưu tất
Đặc điểm vị thuốc đông y ngưu tất
Nội dung trong bài viết
Dược sĩ Cao đẳng Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, ngưu tất có tên khác là hoài ngưu tất. Tên khoa học Achyranthes bidenta Blume; Họ rau dền.
Về đặc điểm hình thái, ngưu tất có lá mọc đối, mép nguyên uốn lượn, hai mặt nhẵn, gân lá thường có màu nâu tía ở mặt trên. Thân có cạnh, màu nâu tía hoặc màu lục, phình ở mấu. Ngưu tất có rễ chính hình trụ dài và những rễ phụ to.
Cụm hoa ngưu tất mọc ở kẽ lá và ngọn thân thành bông dài. Hoa mọc chúc xuống áp sát vào cuống của cụm hoa, bao hoa gồm 5 lá đài, 5 nhị dính nhau, bầu hình trứng. Quả hình bầu dục, có 1 hạt.
Theo nghiên cứu khoa học, vị thuốc ngưu tất chứa acid oleanolic, saponin toàn phần, ecdysteron, polysaccharid, inokosteron, emodin rutin, betain và nhiều chất khác.
Các chuyên gia cho hay, cao ngưu tất có tác dụng trong việc hỗ trợ trị phong tê thấp, lợi niệu, bí tiểu, chống viêm, giảm đau, trị viêm họng, hỗ trợ hạ huyết áp, kích thích tăng co bóp tử cung của thỏ và chó,…
Ngưu tất có công dụng gì đối với các bệnh mạn tính?
Y sĩ y học cổ truyền – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, ngưu tất có công dụng hoạt huyết, thông kinh. Bạn có thể sử dụng ngưu tất kết hợp với tô mộc, đào nhân, hương phụ trong các trường hợp kinh nguyệt không đều, bế kinh.
Ngưu tất còn được dùng trong các trường hợp hỏa độc bốc lên gây chảy máu cam, nôn ra máu bằng cách phối hợp với thuốc chỉ huyết và thuốc tư âm giáng hỏa. Vị thuốc này còn có tác dụng trong việc hỗ trợ điều trị các trường hợp như viêm bàng quang, mỡ máu cao, sỏi tiết niệu, tăng huyết áp.
Đáng chú ý, ngưu tất còn là vị thuốc hay trong hỗ trợ chữa trị đau xương sống, bệnh đau khớp, đặc biệt đối với khớp của chân. Trường hợp đau xương khớp thiên về nhiệt (nóng) thì phối hợp với hoàng bá. Trường hợp đau xương khớp thiên về hư hàn (lạnh) thì phối hợp với cẩu tích, quế chi, tục đoạn.
Rễ cây ngưu tất làm thuốc
Bài thuốc y học cổ truyền điều trị bệnh bằng ngưu tất
– Hỗ trợ chữa tê thấp, đau lưng ở người già: Ngưu tất 12g, độc lực (đơn châu chấu) 16g, tỳ giải 12g, thiên niên kiện 8g. Tất cả thái mỏng, phơi khô, ngâm rượu. Ngày uống hai lần, mỗi lần một chén nhỏ 10ml.
– Cải thiện tình trạng xương khớp: Hỗ trợ điều trị đau các khớp xương, chân tay co quắt, đau thắt lưng, sưng đầu gối, lạnh buốt tứ chi, gân cốt vô lực,… có thể dùng 1 trong số phương dược sau:
Bài 1: Ngưu tất 20g, phòng phong 25g, nhân sâm 20g, xuyên khung 20g, hoàng kỳ 20g, nhục quế 15g, sinh địa 15g, nhục thung dung 25g, hải phong đằng 10g, ngũ gia bì 25g, ba kích thiên 20g, ngũ vị tử 20g, phụ tử chế 20g, xuyên tiêu 15g, gừng tươi 30g. Tất cả giã nhỏ ngâm với 15 lít rượu trắng, ngày 1-2 lần, mỗi lần uống 10-20ml.
Bài 2: Ngưu tất 250g, địa hoàng 250g, ngâm với rượu trắng 1000ml. Uống ngày 2 lần, mỗi lần 20ml.
Bài 3: Ngưu tất 95g, đậu đen 95g, sinh địa hoàng 95g. Ngưu tất, sinh địa nghiền nát, đậu đen rang chín trộn đều với nhau. Sau đó, tất cả đem hấp chín, lấy vải bọc lại, ngâm với 1,5 lít rượu. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 10-20ml trước bữa ăn.
– Hỗ trợ điều trị viêm họng, ho lâu ngày, mất tiếng: Ngưu tất 20g, cam thảo10g. Tất cả đem sắc uống như trà.
– Điều trị bí tiểu tiện ở người cao tuổi: Ngưu tất 12g, xa tiền tử 12g, thục địa 12g, hoài sơn 12g, đan bì 8g, trạch tả 8g, phục linh 8g, phụ tử chế 8g, sơn thù 8g, nhục quế 4g. Tất cả đem thái nhỏ, sắc với 400ml nước còn 100ml, ngày uống hai lần.
Với những thông tin trên hi vọng sẽ giúp bạn có những kiến thức bổ ích, phục vụ công tác học tập cũng như chăm sóc sức khỏe của bạn. Tuy nhiên bạn chỉ nên tham khảo, bởi chúng không thể thay thế hoàn toàn cho lời khuyên của bác sĩ/thầy thuốc.
