Châm cứu được mọi người sử dụng phổ biến rộng rãi hiện nay bởi tác dụng to lớn mà nó đem lại. Vậy cơ chế châm cứu được giải thích bởi y học cổ truyền như thế nào?
- Bạn đã thực sự hiểu hết về cây tam thất chưa?
- Những bài thuốc y học cổ truyền ngâm rượu giúp kéo dài tuổi thọ
- Tỏi đen mang lại lợi ích “vàng” cho sức khỏe
Cơ chế châm cứu theo y học cổ truyền như thế nào?
Do mất thăng bằng về âm dương
Theo y học cổ truyền: Cơ chế tác dụng của châm cứu cơ bản là điều hoà âm dương. Âm dương là thuộc tính của mọi sự vật trong trời đất. Hai mặt âm dương luôn có quan hệ đối lập nhưng luôn thống nhất với nhau. Âm dương trong cơ thể bao giờ cũng thăng bằng, nương tựa vào nhau để hoạt động giúp cho cơ thể luôn luôn thích ứng với hoàn cảnh xã hội, thiên nhiên.
Bệnh tật phát sinh ra là do sự mất cân bằng của âm dương. Sự mất cân bằng đó gây nên bởi các tác nhân gây bệnh bên ngoài (Tà khí của lục dâm) hoặc do thể trạng suy yếu, sức đề kháng kém (chính khí hư) hoặc do sự biến đổi bất thường về mặt tình cảm, tinh thần (nội nhân), hoặc cũng có khi do những nguyên nhân khác như thể chất của người bệnh quá kém, sự ăn uống, nghỉ ngơi, sinh hoạt không điều độ…
Trên lâm sàng, bệnh lý biểu hiện hoặc hàn hoặc nhiệt, hoặc hư hoặc thực (hư hàn thuộc về âm, thực nhiệt thuộc về dương), nhiều khi bệnh tật rất phức tạp, các dấu hiệu thuộc về hàn nhiệt rất khó phân biệt (kiêm chứng)…
Nguyên tắc điều trị bằng châm cứu là điều hoà lại mối cân bằng của âm dương: cụ thể là nâng cao chính khí, đuổi tà khí. Phải tùy thuộc vào vị trí nông sâu của bệnh, trạng thái hàn nhiệt, hư thực của người bệnh để vận dụng thích đáng: dùng châm hay cứu, dùng bổ hay dùng tả: như nhiệt thì châm, hàn thì cứu, hư thì bổ, thực thì tả vv…
Châm cứu điều chỉnh cơ năng hoạt động của hệ kinh lạc
Do tắc trở khí huyết trong kinh lạc
Điều này làm rối loạn hoạt động bình thường của hệ kinh lạc và cơ chế tác dụng của châm cứu cơ bản là điều chỉnh cơ năng hoạt động của hệ kinh lạc.
Theo Đông y: Hệ kinh lạc bao gồm những đường kinh (đường thẳng) và những đường lạc (đường ngang) nối liền các tạng phủ ra ngoài da và tứ chi, khớp ngũ quan, và nối liền các tạng phủ, kinh lạc với nhau. Hệ thống kinh lạc chằng chịt khắp cơ thể, thông suốt ở mọi chỗ (trên, dưới, trong , ngoài), làm cơ thể tạo thành một khối thống nhất, thích nghi được với hoàn cảnh tự nhiên và xã hội.
Trong đường kinh có kinh khí vận hành để điều hoà khí huyết làm cơ thể luôn khoẻ mạnh, chống được các tác nhân gây bệnh. Hệ kinh lạc cũng là nơi biểu hiện các trạng thái bệnh lý của cơ thể, đồng thời cũng là nơi tiếp nhận các hình thức kích thích (châm, cứu, xoa bóp, ấn huyệt, giác hơi…) thông qua các “huyệt” để chữa bệnh.
Bệnh tật sinh ra do nguyên nhân bên ngoài (ngoại nhân – tà khí) hoặc nguyên nhân bên trong (chính khí hư) đưa đến sự bế tắc vận hành kinh khí trong đường kinh. Nếu có tà khí thực thì phải loại bỏ tà khí ra ngoài (dùng phương pháp tả), nếu do chính khí hư thì phải bồi bổ cho chính khí đầy đủ (dùng phương pháp bổ).
Mỗi đường kinh mang tên một tạng hoặc một phủ nhất định. Khi tạng phủ có bệnh thường có những biểu hiện thay đổi quan biểu lí với nó (Chẩn đoán dựa vào phương pháp chẩn đoán chung, kết hợp với phương pháp chẩn đoán trên kinh lạc, dò kinh lạc…). Khi châm cứu, người ta tác dụng vào các huyệt trên các kinh mạch đó để điều chỉnh các rối loạn chức năng (bế tắc) của kinh mạch.
Trên cơ sở học thuyết kinh lạc, tuỳ theo nguyên nhân gây bệnh, tình trạng của cơ thể, người ta chú trọng đặc biệt đến các vấn đề sau:
- Châm kim phải đắc khí
- Hư thì bổ, thực thì tả
- Dựa vào sự liên quan giữa tạng phủ và đường kinh, người ta phối hợp sử dụng các huyệt tại chỗ với các huyệt ở xa (thường ở tay, chân)…
Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi cung cấp, bạn đã nắm cơ chế của châm cứu trong y học cổ truyền.
Nguồn: Cao đẳng Dược
