Ỉa chảy là một triệu chứng do nhiều nguyên nhân gây bệnh ra dược mô tả trong phạm vi chứng tiết tả của y học cổ truyền, ỉa chảy được chia làm 2 loại: Cấp tính và mạn tính.
- Các bài thuốc Y học cổ truyển chữa đái dầm
- Chữa dứt điểm một số chứng đau lưng bằng Đông y
- Y học cổ truyền giải thích cơ chế châm cứu như thế nào?
Đông y chữa bệnh ỉa chảy hiệu quả
Ỉa chảy cấp tính thường do lạnh (hàn thấp) và do nhiễm trùng (thấp nhiệt) do ăn uống (thực tích), ỉa chảy mạn tính thường là rối loạn tiêu hoá do kém hấp thụ, loạn khuẩn do viêm đại tràng mãn tính (do a míp, loét,lao ruột, thần kinh quá mẫn). Y học cổ truyền cho rằng công năng của tỳ vị bị giảm sút không vận hóa được thuỷ cốc, do can tỳ bất hoà v,v… mà sinh ra tiết tả
Ỉa chảy cấp tính
Nội dung trong bài viết
Do hàn thấp, thường gặp ia chảy do nhiễm lạnh
Theo Bác sĩ Y học cổ truyền Nguyễn Hữu Định hiện đang là giảng viên Trung cấp Y học cổ truyền cho biết, triệu chứng thường gặp đó là: sôi bụng, ỉa chảy hơi sợ lạnh, đau đầu, đau mình, bụng đau, sợ gió, rêu lưỡi trắng dầy, tiểu tiện ít, mạch phù hoãn.
Phương pháp chữa: giải biểu tán hàn (ôn tán táo thấp, ôn trung táo thấp), phương hướng hoá trọc (phương hương có tinh dầu thơm).
Bài thuốc:
Bài 1
- Sa nhân 8 gam
- Biển đậu 12 gam
- Rau má sao vàng 10 gam
- Hạt mã để 8 gam
- Hoắc hương 8 gam
- Gừng 2 gam
- Hương phụ 8 gam
Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2.
- Hoắc hương 12 gam
- Trần bì 8 gam
- Sa nhân 8 gam
- Hương phụ 8 gam
- Nam mộc hương 8 gam
- Hạt vải 8 gam
- Nam hậu phác 10 gam
Tán bột làm viên hay sắc uống mỗi ngày 10 gam.
Bài 3, Hoắc hương chính khi tán gia giảm
- Hoắc hương 10 gam
- Đại táo 4 quả
- Hậu phác 12 gam
- Đại phúc bì 10 gam
- Tô diệp 10 gam
- Bạch truật 10 gam
- Trần bì 6 gam
- Phục linh 8 gam
- Cát cánh 10 gam
- Bán hạ chế 6 gam
- Gừng 4 gam
- Cam thảo 6 gam
- Bạch chỉ 10 gam.
Tán bột ngày uống 15 – 20 gam dùng thuốc sắc liều lượng thích hợp ngày 1 thang.
Châm cứu: châm tả các huyệt Thiên khu, Trung quản, Hợp cốc, Túc tam lý.
Do thấp nhiệt ỉa chảy nhiễm trùng
Triệu chứng: nôn mửa, ỉa chảy nhiều lần, phân vàng có hạt, mùi thối, hậu môn nóng rát, đau bụng, mạch sác.
Phương pháp chữa, thanh nhiệt lợi thấp, hoà tháp phương hướng hóa trọc.
Bài thuốc:
Bài 1. Bột đỗ ván trắng.
- Bạch biển đậu 20 gam
- Ô mai 12 gam
- Sa nhân 12 gam
- Sắn dây 12 gam
- Thảo quả 12 gam
- Cam thảo 6 gam
Tán bột làm viên ngày uống 20 gam với nước chè đặc.
Bài 2. Bài cầm ỉa chảy.
- Sắn dây 12 gam
- Cam thảo dây 12 gam
- Ngân hoa 12 gam
- Hậu phác 12 gam
- Mã đề 10 gam
- Hoàng liên 10 gam
- Rau má sao 12 gam.
Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Bài 3. Cát căn cầm liền thang.
- Cát căn 12 gam
- Kim ngân hoa 16 gam
- Hoàng liên 8 gam
- Cam thảo 6 gam
- Hoàng cầm 12 gam
- Mộc thông 12 gam
- Nhân trần 20 gam
- Hoắc hương 6 gam
Châm cứu: châm tả các huyệt trên (như hàn thấp) thêm các huyệt Nội đình, âm lăng tuyển.
Do ăn uống (thực tích)
Do ăn nhiều thịt mỡ sữa v, v…
Triệu chứng: bụng đau nhiều phân khối, chướng bụng, ợ hơi, đại tiện Xong đỡ dây, mạch huyện Bắc hay trầm huyền.
Phương pháp chữa: tiêu thực đạo trệ (tiêu hoá đồ ăn)
Bài thuốc:
Bài 1.
- Vỏ rụt 12 gam
- Can khương 6 gam
- Thần khúc 8 gam
- Lá ổi 8 gam
- Thảo quả 8 gam
- Hoắc hương 8 gam
Tán bột làm viên ngày uống 8- 10 gam.
Bài 2. Chỉ thực đạo trệ hoàn.
- Chỉ thực 8 gam
- Hoàng liên 8 gam
- Bạch truật 12 gam
- Trạch tả 8 gam
- Phục linh 6 gam
- Đại hoàng 8 gam
Tán bột làm viên ngày uống 20 gam.
Bài 3. Bảo hoà hoàn.
- Sơn tra 12 gam
- Trần bì 4 gam
- Thần khúc 8 gam
- Liên kiều 4 gam
- Bán hạ 12 gam.
- Hạt củ mài 4 gam
- Phục linh 12 gam.
Sắc uống mỗi ngày 1 thang hoặc tán bột uống mỗi ngày 20 gam.
Châm cứu: châm tả các huyệt Thiên khu, Trung quản, Túc tam lý, Tam âm giao, Thái bạch v…
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ỉa chảy
Trường hợp Ỉa chảy mạn tính
Do tỳ vị hư
Theo các Giảng viên Cao đẳng Dược, triệu chứng này gặp ở các trường hợp rối loạn tiêu hoá do kém hấp thụ, loạn vi khuẩn, viêm đại tràng mãn.
Triệu chứng: phân nát, sống phân, ăn ít, người mệt, sắc mặt vàng nhợt, chất lưỡi nhạt mạch nhu hoãn.
Phương pháp chữa: bổ tỳ vị (kiện tỳ trợ vận).
Bài thuốc:
- Bố chính sâm 13 gam
- Ý dĩ sao 12 gam
- Sa nhân 8 gam
- Gừng khô 6 gam
- Trần bì 8 gam
- Vỏ rụt 6 gam
- Củ mài 12 gam
Ngày uống 1 thang.
Bài 2.Tứ quân tử thang gia giảm
- Bạch truật 12 gam
- Hoài sơn 12 gam
- Đảng sâm 12 gam
- Trần bì 8 gam
- Cam thảo 6 gam
- Sa nhân 6 gam
Châm cứu: cứu các huyệt Trung quản, Thiên khu, Đại hoành, Tỳ du, Vị du, túc tam lý v,v…
Do thận dương hư hay mệnh môn hoả suy
Gặp ở người già ỉa chảy mạn, những người dương hư v,v…
Triệu chứng: hay đi ỉa chảy vào buổi sớm, sôi bụng, đau bụng ở hạ vị, sống phân, bụng chướng lạnh ăn kém, chậm tiêu, tay chân lạnh, mạch trầm tế, nhược.
Thể này trong Đông y còn gọi là tỳ thận dương hư. Phương pháp chữa: Ôn bổ tỳ, thận dương, ôn bổ mệnh môn, tỳ dương.
Bài thuốc:
- Vỏ ổi dập 12 gam
- Phá cố chỉ 12 gam
- Vỏ quả lựu 12 gam
- Thỏ ty tử 20 gam
- Nụ sim 20 gam
- Quế 6 gam
- Hoắc hương 12 gam
- Gừng khô 8 gam
- Trần bì 20 gam
Tán nhỏ mỗi ngày uống 20 gam.
Do can tỳ bất hoà
Gặp ở những người ta chảy do tinh thần.
Triệu chứng: mỗi khi giận dữ, suy nghĩ, bị kích động, sẽ bị ia chảy hoặc ỉa chảy nhiều hơn, đầy bụng, đau bụng, sôi bụng, ngực sườn dây tức, ợ hơi, ăn kém, mạch huyền.
Phương pháp chữa: điều hoà can tỳ.
Bài thuốc:
Bài 1
- Cát căn 12 gam
- Rau má 12 gam
- Cúc hoa 8 gam
- Đảng sâm 12 gam
- Sa tiền tử 8 gam
- Cam thảo dây 12 gam
- Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2. Thống tả yếu phương,
- Phòng phong 8 gam
- Sài hồ 12 gam
- Bạch thược 8 gam
- Trần bì 8 gam
- Bạch truật 8 gam
- Chỉ xác 6 gam
Châm cứu: Châm các huyệt Thái xung, Chương môn, kì môn, Can du, Tỳ du, Túc tam lý, Nội quan.
Nhiều người dùng phương pháp Đông y trị dứt điểm bệnh ỉa chảy
Theo kết quả nghiên cứu của Tiểu ban lâm sàng thuộc: Chương trình nghiên cứu 6401 – 6405 theo dõi 158 bệnh nhân.
Loại tốt 68 bệnh nhân chiếm tỷ lệ 99,27%
Loại vừa 40 bệnh nhân chiếm tỷ lệ 28,76%
Loại kém 30 bệnh nhân chiếm tỷ lệ 21,73%
Theo báo cáo của Viện y học cổ truyền trung ương theo dõi 41 bệnh nhân ỉa chảy mạn: có 26 bệnh nhân kết quả tốt. Cùng các tác giả trên qua báo cáo đối với bệnh ỉa chảy mạn tỉnh đã điều trị 562 bệnh nhân, có kết quả loại tốt 87,18%,
