Ích mẫu là một trong những loại dược liệu được biết đến và sử dụng rộng rãi trong chữa trị các bệnh phụ khoa như rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh, ít kinh, vô kinh,…Hãy cùng tìm hiểu về loài cây này và những tác dụng của nó.
- Vị thuốc đông y Đẳng sâm giúp bồi bổ cơ thể
- Cây ngũ sắc vị thuốc đông y chữa viêm xoang, phục hồi vết thương
- B.s Y học cổ truyền chia sẻ lợi ích tuyệt vời từ quả khế
Tìm hiểu chung về cây Ích mẫu
Nội dung trong bài viết
Bác sĩ Giảng viên Trung cấp Dược Hà Nội cho biết: Cây ích mẫu có tên khoa học là Leonurus japonicus, thuộc họ Hoa môi. Dân gian còn gọi ích mẫu với nhiều tên gọi khác nhau như: cây sung úy, cây chói đèn,… Cây ích mẫu có tên như vậy là bởi vì có ích cho người mẹ ( ích là có ích, mẫu là người mẹ ).
Đây là một cây thân thảo có hoa, sống và sinh trưởng tốt ở vùng Đông Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Campuchia và được di thực tới nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Ích mẫu ở Việt Nam hiện nay chủ yếu mọc hoang, có thể mọc ở ven đường, ven suối, ven sông. Một số nơi đã bắt đầu trồng ích mẫu để làm thuốc.
Ích mẫu là cây một năm hay hai năm, mọc ra từ một rễ cái với một chùm rễ con. Thân cây mọc thẳng với chiều cao từ 30 tới 120 cm. Hoa không cuống và mọc thành các vòng ở kẽ lá. Đài hoa dạng ống-hình chuông dài 6–8 mm với các răng hình tam giác rộng. Tràng hoa màu trắng hay hơi hồng tới tím hồng. Cây ra hoa từ tháng 6 tới tháng 9. Quả kiên nhỏ hơi nâu, thuôn dài, dạng ba cạnh, kích thước khoảng 2,5 mm.
Ngoài cây ích mẫu trên, cần chú ý phân biệt với cây Ích mẫu hoa to do ích mẫu hoa to cho tác dụng kém hơn ích mẫu thông thường. Với ích mẫu hoa to, tràng hoa thường to, dài 15-20mm, môi dưới ngắn hơn môi trên, lá trên cùng chia 3 thùy.
Một số bài thuốc dân gian sử dụng cao ích mẫu
Theo thầy thuốc Y học cổ truyền, chia sẻ một số bài thuốc dân gian giúp trị bệnh hiệu quả từ cao ích mẫu như sau:
Điều trị kinh nguyệt không đều, tắc kinh, đau bụng kinh ở phụ nữ
Nguyên liệu: ích mẫu khô (10g), đương quy (10g), xích thược (10g), mộc hương (5g)
Cách dùng: đem tất cả nguyên liệu phơi lại thật khô rồi tán thành bột, sau đó quấy chung với nước uống hàng ngày.
Bổ huyết điều kinh
Nguyên liệu: ích mẫu (80g), nga truật (60g), củ gấu (40g), ngải cứu (40g), hương nhu (30g) với nhau rồi tán bột, luyện cùng với đường làm thành viên to bằng hạt đậu xanh.
Cứ mỗi ngày uống đủ 60 viên chia đều làm 3 lần uống.
Điều trị sau sinh cho các bà bầu bị máu ứ tích tụ không ra được
Nguyên liệu: ích mẫu tươi (50g)
Cách dùng: giã lấy nước cốt rồi uống đều đặn mỗi ngày một chén nhỏ.
Trị tắc tia sữa
Nguyên liệu: ích mẫu khô (20g)
Cách dùng: tán thành bột rồi hòa với nước, sau đó bôi lên vú.
Điều trị mụn nhọt, mưng mủ
Nguyên liệu: ích mẫu tươi hoặc khô (20g)
Cách dùng: cho cay ich mau đã chuẩn bị vào nồi rồi đổ ngập nước, sau đó, nấu cạn cho đến khi lượng nước chỉ còn ½ lượng nước ban đầu. Nấu xong, để nguội rồi vệ sinh vùng da bị tổn thương mỗi ngày 3-4 lần cho đến khi trị khỏi.
Điều trị kiết lỵ cho trẻ
Nguyên liệu: lá non và búp của cây ích mẫu (10g)
Cách dùng: đem nấu chung với cháo rồi hằng ngày cho trẻ ăn tới lúc hết bệnh thì dừng.
Tác dụng thông tiểu, hỗ trợ điều trị bệnh viêm thận cấp tính
Nguyên liệu: quả ích mẫu khô (25-30 quả)
Cách dùng: lấy nguyên liệu đã chuẩn bị đem sắc với 800ml nước, tới khi sắc cạn còn khoảng 350ml thì chia 2-3 lần uống mỗi ngày.
Điều trị huyết áp cao
Nguyên liệu: ích mẫu (10g), rau ngô (10g), hy thiêm thảo (10g), hạ khô thảo (5g)
Cách dùng: cho tất cả nguyên liệu đã chuẩn bị vào nồi rồi đổ ngập nước, sau đó, nấu cạn còn tầm 2 chén nước thì dừng lại. Kiên trì uống mỗi ngày sẽ thấy hạ chỉ số huyết áp.
Một số lưu ý:
Để hiệu quả thuốc đạt được tối đa, bạn nên dùng thuốc trước mỗi bữa ăn.
Không dùng trong trường hợp:
+ Người huyết hư, Đồng tử giãn.
+ Phụ nữ mang thai không nên dùng.
